ວັດສີສະຫວ່າງວົງສ໌ ເມືອງໄຊຍະບູລີ ແຂວງໄຊຍະບູລີ

  ບຸນເຂົ້້າພັນສາ ຖວາຍທຽນພັນສາ ຖວາຍຜ້າອາບນ້ຳຝົນຯ ຮີດທີ ໘. ຄຳວ່າ ພັນສາ ຫຼື ວັສສາ ໄດ້ແກ່ປີຫຼືລະດູຝົນ ຄຳວ່າເຂົ້າໄດ້ແກ່ ການເຂົ້າໄປຢູ່ປະຈຳ ໃນສະຖານທີ່ໃດທີ່ໜຶ່ງ ໂດຍບໍ່ໄປແຮມຄືນ ຫຼືຄ້າງຄືນບ່ອນ ອື່ນຕະຫຼອດສາມເດືອນ ຊື່ວ່າເຂົ້າພັນສາ ຫຼືຈຳພັນສາ   ປີໜຶ່ງມີການກຳໜົດ ສອງເທື່ອຄື : ປຸຣິມີກາວັສສູປະນາຍິກາ ເຂົ້າພັນສາຕົ້ນ ເລີ່ມແຕ່ແຮມ ໑ ຄ່ຳເດືອນ ໘ ແລະອອກພັນສາໃນມື້ ຂື້ນ ໑໕ ຄ່ໍາເດືອນ ໑໑   ສຳລັບພິກຂຸຜູ້ບໍ່ທັນໄດ້ອະທິຖານເຂົ້າພັນສາໃນເດືອນ ໘ ແຮມ ໑ ຄໍ່າ ແຕ່ມີຄວາມປະຖະຫນາຈະຈໍາພັນສາ ກໍ່ໃຫ້ໄປອະທິຖານເຂົ້າພັນສາໃນເດືອນ ໙ ແຮມ ໑ ຄ່ໍາແທນເອີ້ນວ່າ ປັສສິມິກາວັສສູປະນາຍິກາພັນສາ ຫຼື ພັນສາຫລັງ ແລະໄປອະທິຖານອອກພັນສາເດືອນ ໑໒ ເພັງແຕ່ບໍ່ໄດ້ອານິສົງກະຖິນ. ສໍາລັບ ປັສສິມມິກາພັນສາ ອາຈານທັງຫລາຍອະທິບາຍອີກວ່າ ຖ້າປີໃດເປັນປີ ອະທິກະມາດມີເດືອນ ໘ ສອງຫົນ ກໍ່ເລື່ອນມາເຂົ້າພັນສາເດືອນ ໘ ຫຼັງແທນຯ *ມູນເຫດແຫ່ງການເຮັດບຸນ ມີເລື່ອງເລົ່າໄວ້ໃນ ວັສສູປະນະຍິກາຂັນທະກະ ວ່າ ພິກຂຸບໍລິສັດທ່ຽວໄປໃນຊົນນະບົດ ບໍ່ມີເວລາພັກຜ່ອນ ທັງລະດູຮ້ອນ ລະດູໜາວ ລະດູຝົນ ໂດຍສະເພາະລະດູຝົນນີ້ ເປັນລະດູທີ່ຊາວນາເຮັດການຜະລິດກະສິກຳ ແລະເປັນລະດູທີ່ສັດນ້ອຍໃຫຍ່ທັງຫຼາຍຂະ ຫຍາຍເຜົ່າພັນ ພຣ...

  ທຸຕັງຄະກະຖາ(ວ່າດ້ວຍທຸດົງ) ທຸດົງຄ໌ (ພາສາບາລີວ່າ ທຸຕັງຄະ ) ເປັນວັດປະຕິບັດທີ່ພຣະພຸດທະເຈົ້າຊົງອະນຸຍາດໄວ້   ບໍ່ມີການບັງຄັບ ແລ້ວແຕ່ຜູ້ໃດຈະສະໝັກໃຈປະຕິບັດຂັດເກົາ ເປັນອຸບາຍ ວິທີກ ຳຈັດຂັດເກົາກິເລສ ເຮັດໃຫ້ເກິດຄວາມມັກນ້ອຍສັນໂດດ ຍິ່ງຂື້ນ ບໍ່ສະສົມ ໄປມາໃສກໍ່ສະດວກ ບໍມີພາລະຫຼາຍ ຄືນົກທີ່ມີພຽງປີກກໍບິນໄປໄດ້ທົ່ວທິດ ບໍ່ແມ່ນເພື່ອສະສົມ ຫຼືລາບສັກກາລະ ແລະຊື່ສຽງ ຖ້າຖືທຸດົງ ເພື່ອລາບສັກກາລະ ເພື່ອຊື່ສຽງ ປັບອາບັດທຸກກົດ (ຜິດວິນັຍ) .         ໂດຍຮູບສັບ : ທຸດົງແປວ່າ ອົງຄຸນເປັນເຄື່ອງກຳຈັດກິເລສ ອົງຄຸນຂອງຜູ້ກຳຈັດກິເລສ   ຫຼືການສະມາທານປະຕິບັດເອົາເພື່ອກຳຈັດກິເລສ ທີ່ເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ການປະຕິບັດດີງາມ.         ຄວາມໝາຍ: ທຸດົງ ຄືຂໍ້ວັດປະຕິບັດ ຫຼືແນວທາງປະຕິບັດຈຳນວນ 13 ຂໍ້ ທີ່ພຣະພຸດທະເຈົ້້າໄດ້ອະນຸຍາດໄວ້ໃຫ້ແກ່ພຣະສົງ ເພື່ອເລືອກນຳໄປປະຕິບັດເພິ່ມເຕີມຂອງພຣະສົງ ອົງໃດຫນື່ງທີ່ສະໝັກໃຈສະມາທານເອົາ ເພື່ອນຳໄປປະຕິບັດຂັດເກົາໃຫ້ເປັນຜູ້ມັກນ້ອຍສັນໂດດ ເພື່ອກຳຈັດກິເລສ ທຸດົງນັ້ນເປັນພຽງຂໍ້ປະຕິບັດ ຫຼືແນວທາງໃນການປະຕິບັດ ທີ່ໃຫ້ເລືອກປະຕິບັດຕາມໃຈ ບໍ່ແມ່ນສິນຂອງພຣະສົງ ຜູ້ໃດຈ...

  ອອກພັນສາປະວໍຣະນາ ຄວາມໝາຍຂອງຄວາມສຳຄັນ             ຄຳວ່າພັນສາ ໄດ້ແກ່ປີຫຼືືຣະດູຝົນ ພາຍໃນປີໜຶ່ງມີ 4 ເດືອນ ແຕ່ຊົງອະນຸຍາດໃຫ້ພຣະສົງສຳມະເນນຈຳພັນສາເປັນເວລາ 3 ເດືອນຄື ເລີ່ມແຕ່ແຮມ 1 ຄ່ຳເດືອນ 8 ລາວ ເຖິງຂື້ນ 15 ຄ່ຳເດືອນ 11 ຄຳວ່າອອກໄດ້ແກ່ການອອກຈາກເຂດຈຳກັດ ຫຼື ອອກຈາກເຂດວັດໄປພັກແຮມບ່ອນອື່ນໄດ້ ຈິ່ງເອື້ນວ່າບຸນອອກພັນສາ ເປັນບຸນປາງໜຶ່ງໃນຮີດ 12 ຂອງລາວເຮົາ ເພື່ອເປີດໂອກາດໃຫ້ແກ່ພຣະສົງ ສາມະເນນ ໄດ້ກະທຳກິດຂອງພຣະສາສະນາ ເຊັ່ນໄປເທດ ໄປສັ່ງສອນປະຊາຊົນ ບວດລູກຫຼານຊາວບ້ານເພື່ອສືບຕໍ່ອາຍຸພຸດທະສາສະນາ ແລະໄປຢ້ຽມຢາມຍາດຕິພີ່ນ້ອງ ອຸປະຊາອາຈານເປັນຕົ້ນ . ກ່ອນຈະອອກພັນສາພຣະສົງຕ້ອງປະວໍຣະນາຕົວກ່ອນ             ຄຳວ່າປະວໍຣະນາ ແປວ່າ ການເປີດໂອກາດໃຫ້ພຣະສົງວ່າກ່າວຕັກເຕືອນກັນໄດ້ ເພາະວ່າເມື່ອອອກພັນສາແລ້ວຕ່າງຄົນຕ່າງໄປ ບາງເທື່ອອາດຈະມີຜູ້ເຮັດຜິດລະບຽບ ວິນັຍ ພຣະສົງຜູ້ມີເຈຕະນາດີກໍ່ຈະສາມາດຕັກເຕືອນເຊິ່ງກັນ ແລະກັນໄດ້ ຂອບເຂດການປະວໍຣະນາ ກຳໜົດແຕ່ແຮມ 1 ຄ່ຳເດືອນ 11 ຮອດມື້ຂື້ນ 15 ຄ່ຳເດືອນ 12 ລາວ       ...

ຮີດທີ ໙ ບຸນເຂົ້າປະດັບດິນ ເມື່ອເຖິງລະດູເດືອນ ໙ ແຮມ ໑໔ ຄໍ່າ ຫລືເດືອນ ໙ ດັບ ປະເພນີທີ່ຄົນລາວເຮົາຍຶດຖືປະຕິບັດກັນອີກບຸນ ໜຶ່ງກໍ່ຄືບຸນເຂົ້າປະດັບດິນ ເປັນການຖວາຍທານ ອາຫານຫວານຄາວ ປັດໃຈ ໔ ແດ່ພຣະສົງສາມະເນນ ແລ້ວອຸທິດສ່ວນບຸນກຸສົນ ຫາຍາດຕິພີ່ນ້ອງ ທີ່ລ່ວງລັບໄປສູ່ປະລະໂລກ ຄຳວ່າເຂົ້າປະດັບດິນ ໄດ້ແກ່ການນຳເອົາ ເຂົ້າ ປາ ອາຫານ ຫວານ ຄາວ ຂອງຄ້ຽວຂອງສັນ ເຮັດເປັນຫໍ່ ໆ ແລ້ວນຳໄປຖວາຍທານ ຈະເອົາໄປຫ້ອຍໄວ້ຕາມສາລາ ຕາມຂອກແຄແຈຮົ້ວວັດ ຕາມຕົ້ນໄມ້ ຫລືວາງໄວ້ຕາມດິນ ຕາມຫຍ້າ ເອີ້ນວ່າເຂົ້າປະດັບດິນ ບາງບ່ອນກໍ່ເອົາໄວ້ຕາມນອກກຳແພງ ນອກຕ້າຍວັດກໍ່ມີ ເພື່ອຜູ້ຕາຍໄປເປັນຄົນບາບຫນາສາໂຫດ ເຂົ້າວັດບໍ່ໄດ້ຕາມຄວາມເຊື່ອ ຈິ່ງເອີ້ນວ່າ: ເຂົ້າປະດັບດິນ. ຈຸດປະສົງຂອງການເຮັດບຸນ ເພື່ອອຸທິດສ່ວນບຸນໄປໃຫ້ເປຕະຊົນ (ເຜດ) ຜູ້ທີ່ລ່ວງລັບໄປແລ້ວ ໃຫ້ໄດ້ມີສ່ວນ ອະນຸໂມທະນາສ່ວນບຸນກຸສົນ ແລ້ວໃຫ້ໄດ້ໄປເກິດຕາມຍະຖາກຳຂອງຕົນ ການເຮັດບຸນເຂົ້າປະດັບດິນນັ້ນເປັນເຈຕະນາ ບໍລິຈາກ ຢ່າງຫນຶ່ງ ເປັນການສະແດງອອກເຊິ່ງຄວາມກະຕັນຍູ ກະຕະເວທີຕໍ່ຜູ້ມີພະຄຸນ ເພາະລະດູນີ້ອາຫານຫວານຄາວ ໝາກໄມ້ຕ່າງຕ່າງອຸດົມສົມບູນ ເປັນການເຕືອນບອກສອນໃຫ້ຮູ້ວ່າເມື່ອໄດ້ດີແລ້ວ ຢ່າໄດ້ລືມບຸນຄຸນຄົນຜູ້ມີພະຄຸນ ນອກຈາກນີ້ຍັງເອື້ອເຟື້ອເພື່ອແຜ່ ຕ...