ວັດສີສະຫວ່າງວົງສ໌ ເມືອງໄຊຍະບູລີ ແຂວງໄຊຍະບູລີ

 

  ວ່າດ້ວຍບຸນກະຖິນບຸນກະຖິນ   ຫຼັງຈາກບຸນອອກພັນສາແລ້ວ ຄືນັບແຕ່ແຮມ 1 ຄ່ຳເດືອນ 11 ຫາເດືອນ 12 ເພັງ ເປັນໄລຍະບຸນກະຖິນ ທີ່ເປັນຮີດໜຶ່ງໃນຮອບ 12 ເດືອນ ຄູ່ກັບ ບຸນນະມັດການພຣະທາດຫຼວງວຽງຈັນ! ບຸນກະຖິນຈັດເປັນກາລະທານ ເພາະມີຂອບເຂດຈຳກັດພຽງໜຶ່ງເດືອນເທົ່ານັ້ນ ; ບຸນກະຖິນສ່ວນຫຼາຍນິຍົມຕັ້ງໃນໄລຍະເດືອນ 12 ຂ້າງຂື້ນ ແລະສ່ວນຫຼາຍຈັດເປັນບຸນມະຫາກະຖິນ ເພາະມີເວລາໃຫ້ຈັດກະກຽມບໍລິວານກະຖິນໄດ້ຫຼາຍກວ່າ ສ່ວນຈຸລກະຖິນນັ້ນບໍ່ຄ່ອຍນິຍົມໃນບ້ານເຮົາ. ຄຳວ່າ: “ ກະຖິນ ” ໄດ້ແກ່ “ ໄມ້ສະດຶງ ” ທີ່ເຮັດເປັນກອບ “ ໄມ້ແບບ ” ສໍາຫຼັບຂຶງຜ້າເພື່ອຫຍິບເປັນຜ້າຈີວອນຂອງພຣະພິກຂຸ. ເປັນຊື່ຜ້າ ຊື່ວ່າຜ້າກະຖິນ , ເປັນຊື່ພິທີກັມທາງສາສະໜາ ເອີ້ນວ່າ ບຸນກະຖິນ , ເປັນສັງຄະກັມເອີ້ນວ່າ ກຣານກະຖິນ ເປັນຕົ້ນ, ການເຮັດບຸນກະຖິນມີຕົ້ນເຫດມາຈາກ ພວກພິກຂຸຊາວເມືອງປາວາ ຈຳນວນ 30 ອົງປະສົງຈະໄປໄຫວ້ພຣະພຸດທະເຈົ້າທີ່ພຣະເຊຕະວັນ ແຕ່ໄປບໍ່ທັນວັນເຂົ້າພັນສາ ຈິ່ງພາກັນຈຳພັນສາທີ່ເມືອງສາເກດ ພໍອອກພັນສາແລ້ວກໍ່ພາກັນໄປເຂົ້າເຝົ້າ ຍ່າງຕາກແດດ ຕາກລົມໄປດ້ວຍຄວາມລຳບາກ ເຮັດໃຫ້ຜ້າຈີວອນເປິເປື້ອນ ແລະປຽກຊຸ່ມໄປດ້ວຍນ້ຳຝົນ ຈົນເຖິງວັດພຣະເຊຕະວັນ ພຣະອົງຊົງຊາບຄວາມລຳບາກຂອງພິກຂຸເຫຼົ່ານັ້ນ ຈິ່ງຖືເອົາເລື່ອງນີ້ເປ...

  ບຸນເຂົ້້າພັນສາ ຖວາຍທຽນພັນສາ ຖວາຍຜ້າອາບນ້ຳຝົນຯ ຮີດທີ ໘. ຄຳວ່າ ພັນສາ ຫຼື ວັສສາ ໄດ້ແກ່ປີຫຼືລະດູຝົນ ຄຳວ່າເຂົ້າໄດ້ແກ່ ການເຂົ້າໄປຢູ່ປະຈຳ ໃນສະຖານທີ່ໃດທີ່ໜຶ່ງ ໂດຍບໍ່ໄປແຮມຄືນ ຫຼືຄ້າງຄືນບ່ອນ ອື່ນຕະຫຼອດສາມເດືອນ ຊື່ວ່າເຂົ້າພັນສາ ຫຼືຈຳພັນສາ   ປີໜຶ່ງມີການກຳໜົດ ສອງເທື່ອຄື : ປຸຣິມີກາວັສສູປະນາຍິກາ ເຂົ້າພັນສາຕົ້ນ ເລີ່ມແຕ່ແຮມ ໑ ຄ່ຳເດືອນ ໘ ແລະອອກພັນສາໃນມື້ ຂື້ນ ໑໕ ຄ່ໍາເດືອນ ໑໑   ສຳລັບພິກຂຸຜູ້ບໍ່ທັນໄດ້ອະທິຖານເຂົ້າພັນສາໃນເດືອນ ໘ ແຮມ ໑ ຄໍ່າ ແຕ່ມີຄວາມປະຖະຫນາຈະຈໍາພັນສາ ກໍ່ໃຫ້ໄປອະທິຖານເຂົ້າພັນສາໃນເດືອນ ໙ ແຮມ ໑ ຄ່ໍາແທນເອີ້ນວ່າ ປັສສິມິກາວັສສູປະນາຍິກາພັນສາ ຫຼື ພັນສາຫລັງ ແລະໄປອະທິຖານອອກພັນສາເດືອນ ໑໒ ເພັງແຕ່ບໍ່ໄດ້ອານິສົງກະຖິນ. ສໍາລັບ ປັສສິມມິກາພັນສາ ອາຈານທັງຫລາຍອະທິບາຍອີກວ່າ ຖ້າປີໃດເປັນປີ ອະທິກະມາດມີເດືອນ ໘ ສອງຫົນ ກໍ່ເລື່ອນມາເຂົ້າພັນສາເດືອນ ໘ ຫຼັງແທນຯ *ມູນເຫດແຫ່ງການເຮັດບຸນ ມີເລື່ອງເລົ່າໄວ້ໃນ ວັສສູປະນະຍິກາຂັນທະກະ ວ່າ ພິກຂຸບໍລິສັດທ່ຽວໄປໃນຊົນນະບົດ ບໍ່ມີເວລາພັກຜ່ອນ ທັງລະດູຮ້ອນ ລະດູໜາວ ລະດູຝົນ ໂດຍສະເພາະລະດູຝົນນີ້ ເປັນລະດູທີ່ຊາວນາເຮັດການຜະລິດກະສິກຳ ແລະເປັນລະດູທີ່ສັດນ້ອຍໃຫຍ່ທັງຫຼາຍຂະ ຫຍາຍເຜົ່າພັນ ພຣ...

  ທຸຕັງຄະກະຖາ(ວ່າດ້ວຍທຸດົງ) ທຸດົງຄ໌ (ພາສາບາລີວ່າ ທຸຕັງຄະ ) ເປັນວັດປະຕິບັດທີ່ພຣະພຸດທະເຈົ້າຊົງອະນຸຍາດໄວ້   ບໍ່ມີການບັງຄັບ ແລ້ວແຕ່ຜູ້ໃດຈະສະໝັກໃຈປະຕິບັດຂັດເກົາ ເປັນອຸບາຍ ວິທີກ ຳຈັດຂັດເກົາກິເລສ ເຮັດໃຫ້ເກິດຄວາມມັກນ້ອຍສັນໂດດ ຍິ່ງຂື້ນ ບໍ່ສະສົມ ໄປມາໃສກໍ່ສະດວກ ບໍມີພາລະຫຼາຍ ຄືນົກທີ່ມີພຽງປີກກໍບິນໄປໄດ້ທົ່ວທິດ ບໍ່ແມ່ນເພື່ອສະສົມ ຫຼືລາບສັກກາລະ ແລະຊື່ສຽງ ຖ້າຖືທຸດົງ ເພື່ອລາບສັກກາລະ ເພື່ອຊື່ສຽງ ປັບອາບັດທຸກກົດ (ຜິດວິນັຍ) .         ໂດຍຮູບສັບ : ທຸດົງແປວ່າ ອົງຄຸນເປັນເຄື່ອງກຳຈັດກິເລສ ອົງຄຸນຂອງຜູ້ກຳຈັດກິເລສ   ຫຼືການສະມາທານປະຕິບັດເອົາເພື່ອກຳຈັດກິເລສ ທີ່ເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ການປະຕິບັດດີງາມ.         ຄວາມໝາຍ: ທຸດົງ ຄືຂໍ້ວັດປະຕິບັດ ຫຼືແນວທາງປະຕິບັດຈຳນວນ 13 ຂໍ້ ທີ່ພຣະພຸດທະເຈົ້້າໄດ້ອະນຸຍາດໄວ້ໃຫ້ແກ່ພຣະສົງ ເພື່ອເລືອກນຳໄປປະຕິບັດເພິ່ມເຕີມຂອງພຣະສົງ ອົງໃດຫນື່ງທີ່ສະໝັກໃຈສະມາທານເອົາ ເພື່ອນຳໄປປະຕິບັດຂັດເກົາໃຫ້ເປັນຜູ້ມັກນ້ອຍສັນໂດດ ເພື່ອກຳຈັດກິເລສ ທຸດົງນັ້ນເປັນພຽງຂໍ້ປະຕິບັດ ຫຼືແນວທາງໃນການປະຕິບັດ ທີ່ໃຫ້ເລືອກປະຕິບັດຕາມໃຈ ບໍ່ແມ່ນສິນຂອງພຣະສົງ ຜູ້ໃດຈ...